W nowym odcinku podcastu – bez komentarzy, bez ocen – surowa opowieść o obecności Świętych w Dniach Ostatnich na ziemiach mazurskich. Kim byli amerykańscy mormoni, którzy przybyli tu w XIX wieku? Jak zostali przyjęci? I dlaczego ślad po nich niemal zniknął?
Rekonstrukcja obecności wspólnoty, która wyrosła w Utah, a pojawiła się w regionie znanym z jezior, lasów i milczenia. Opowieść o izolacji, misji i nieobecności.
Mormoni
Mormoni, to grupa religijna, która ma swoje korzenie w Ameryce w stanie Utah, znana jest przede wszystkim z odmiennych wierzeń i pewnego rodzaju społecznej izolacji. Opowiem o historii tej wspólnoty powstrzymując się od jakichkolwiek komentarzy pozostawiając wnioski słuchaczom, ale także będzie to historia jak trafili na Mazury.
Określenie “mormoni” jest powszechnie stosowane, ale dla wielu osób należących do Kościoła Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich może być uznawane za niewłaściwe, a przynajmniej mylące. Członkowie tej wspólnoty preferują bardziej formalne określenie – “Święci w Dniach Ostatnich” (ang. Latter-day Saints). Termin “mormoni” wywodzi się od Księgi Mormona, jednej z kluczowych ksiąg świętych tego kościoła, zaraz po Biblii.
Choć określenie “mormoni” wciąż jest szeroko używane, szczególnie w kontekście historycznym, Kościół Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich aktywnie promuje bardziej precyzyjne określenie, które lepiej odzwierciedla ich wiarę i tożsamość.
Wizje Josepha Smitha
Joseph Smith, wychowany w religijnej rodzinie, dorastał w okresie tzw. Drugiego Wielkiego Przebudzenia – fali religijnego ożywienia, która na przełomie XVIII i XIX wieku objęła znaczną część Stanów Zjednoczonych. Był to czas intensywnych emocji religijnych, licznych nawróceń i szybkiego rozwoju i modyfikacji różnych nurtów protestantyzmu.
W młodości Smith przejawiał silne zainteresowanie tematami religijnymi i poszukiwał odpowiedzi na pytania dotyczące Boga, zbawienia i sensu wiary. Różnorodność doktryn i sprzeczne nauki głoszone przez poszczególne wyznania chrześcijańskie prowadziły do jego narastającej dezorientacji. Brak jednoznacznych odpowiedzi oraz niejednolity obraz religii nie pozwalały mu osiągnąć duchowej pewności.
Joseph Smith podczas Pierwszej Wizji – objawienie Boga Ojca i Jezusa Chrystusa w lesie, początek ruchu Świętych w Dniach Ostatnich (mormonów). Źródło: Wikipedia.
Przełom w jego życiu nastąpił, gdy miał zaledwie 14 lat. Smith ogłosił wówczas, że doznał nadprzyrodzonego objawienia, znanego dziś jako „Pierwsza Wizja”. Według jego relacji, podczas modlitwy w lesie niedaleko rodzinnego domu ujrzał Boga Ojca i Jezusa Chrystusa. Mieli mu oznajmić, że żaden z istniejących kościołów nie reprezentuje pełni prawdy, a jego misją będzie przywrócenie pierwotnego chrześcijaństwa.
Trzy lata później, jak twierdził Smith, nawiedził go anioł imieniem Moroni. Objawił mu miejsce ukrycia starożytnych złotych płyt, które miały zawierać historię dawnych cywilizacji zamieszkujących Amerykę oraz pełnię ewangelii Jezusa Chrystusa. Smith miał otrzymać pozwolenie na ich wydobycie dopiero w 1827 roku.
Księga Mormona
Księga Mormona stanowi podstawę doktrynalną i teologiczną Kościoła Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich. Uznawana przez wyznawców za natchnione słowo Boże, stanowi ona uzupełnienie Biblii i jest traktowana jako równie ważne źródło objawienia. Według przekazów zawartych w samej księdze oraz relacji Josepha Smitha, Księga Mormona została przetłumaczona z zapisów starożytnych proroków, którzy zamieszkiwali kontynent amerykański w starożytności. Główną postacią odpowiedzialną za kompilację księgi był prorok Mormon, a jego syn Moroni był ostatnim redaktorem oraz tym, który zakopał złote płyty, na których zawarto tekst.
W roku 1823, według świadectwa Josepha Smitha, odwiedził go anioł Moroni, który przekazał mu informację o ukrytych płytach. Znajdowały się one na wzgórzu Cumorah w stanie Nowy Jork. Smith, po uzyskaniu dostępu do płyt, przystąpił do tłumaczenia tekstu z języka nazwanego „zreformowanym egipskim” za pomocą instrumentów zwanych Urim i Tummim.
Około 600 lat przed narodzeniem Chrystusa prorok Nephi opuścił Jerozolimę, kierując się Bożym wezwaniem. Zapisując dzieje swojej rodziny na złotych płytach, przedstawił nie tylko ich wędrówkę i opiekę Boga, ale również niesamowitą historię przeprawy przez ocean do Ameryki. Z czasem jego potomkowie stali się licznym narodem, a te zapiski – opisywane jako „małe płyty Nefiego” – były kontynuowane aż do około 130 roku p.n.e. Gdy ich ród przeminął, płyty przekazano kolejnym duchowym i politycznym przywódcom.
Istniał również drugi zestaw – „wielkie płyty Nefiego”. To na nich Nephi zapisał historię polityczną i społeczną swojego ludu, którą później rozwijali jego następcy.
Księga Mormona – święta księga Kościoła Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich, uzupełniająca Biblię. Podstawa wiary mormonów. Źródło: Wikipedia.
Trzecie źródło to „płyty Etera” – opowieść o jeszcze starszym ludzie, który przybył do Ameryki po wydarzeniach z wieżą Babel, znanych z Biblii.
Historia zawarta w Księdze Mormona jest arcyciekawa. Jednak dzisiaj brakuje jakichkolwiek dowodów na to, aby zawodowi archeolodzy spoza środowiska mormońskiego uznawali Księgę Mormona za wiarygodne źródło historyczne. Część archeologów identyfikujących się z mormonizmem również jest krytyczna wobec jej historyczności. Dotychczasowe badania terenowe prowadzone na obszarze obu Ameryk nie dostarczyły znalezisk, które można by uznać za potwierdzenie treści zawartych w tej księdze, zwłaszcza w odniesieniu do sugerowanych migracji ludności. Dane genetyczne oraz ustalenia archeologiczne jednoznacznie wskazują na pochodzenie rdzennych mieszkańców obu Ameryk z populacji azjatyckich, które dotarły na kontynent przez lądowy most w rejonie Cieśniny Beringa w okresie prehistorycznym.
Historia Kościoła Świętych w Dniach Ostatnich
W 1829 roku Joseph Smith i jego współpracownik Oliver Cowdery doświadczyli objawienia zmartwychwstałego Jana Chrzciciela, który namaścił ich do kapłaństwa, przekazując im władzę do sprawowania sakramentu chrztu. Kilka tygodni później ukazali się apostołowie Piotr, Jakub i Jan, powierzając im misję „przywrócenia” Kościoła Jezusa Chrystusa. Joseph Smith został wyznaczony na „pierwszego starszego”, a Oliver Cowdery na „drugiego starszego”. Wśród założycieli Kościoła byli także bracia Josepha – Hyrum i Samuel Smith, oraz Peter Whitmer i David Whitmer.
6 kwietnia 1830 roku w Fayette, w stanie Nowy Jork, Joseph Smith wraz z pięcioma współpracownikami założył Kościół Chrystusa, który później przyjął nazwę Kościół Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich. Zdarzenie to miało miejsce wkrótce po pierwszym wydaniu Księgi Mormona.
Od samego początku działalność Kościoła miała wyraźny charakter misyjny. Największe postępy odnotowano w Kirtland w stanie Ohio, dokąd wiosną 1831 roku przeniosły się grupy nowojorczyków. Właśnie tam rozpoczęto budowę pierwszej świątyni, którą ukończono po trzech latach.
W czerwcu 1831 roku Joseph Smith otrzymał objawienie nakazujące migrację do stanu Missouri, co wskazywało na dalszy rozwój ruchu i konieczność poszukiwania nowego centrum w jego początkowej fazie. Missouri stało się pierwszym kluczowym punktem na mapie historii tej wspólnoty.
Mormoni, pod przewodnictwem Josepha Smitha, przenieśli się do Missouri, które wówczas stanowiło zachodnią granicę Stanów Zjednoczonych, i tam zakładali wspólnoty. W 1834 roku powołano „Kworum Dwunastu Apostołów” jako organ kierowniczy kościoła, któremu przewodniczył Smith. W 1833 roku opracował on plan utworzenia miasta Syjon. Planując przeniesienie siedziby Kościoła do Missouri, wyznaczył w mieście Independence miejsce pod przyszłą główną świątynię Syjon, której jednak nigdy nie zbudowano.
Po brutalnych prześladowaniach w 1833 roku, „Święci” – jak się nazywali – zmuszeni byli uciekać na północ, w okolice miasta Far West. Niedługo później sam Joseph Smith musiał opuścić Ohio i dołączyć do swoich współwyznawców w Missouri. W 1838 roku został tam aresztowany wraz z kilkoma współpracownikami. Główne powody ich aresztowania były związane z zarzutami o zdradę stanu, a także o działalność, która rzekomo stanowiła zagrożenie dla porządku publicznego. W tym czasie mormoni byli oskarżani o próbę ustanowienia własnej władzy i strefy wpływów w stanie Missouri, co w oczach władz państwowych i lokalnych było postrzegane jako zagrożenie. Ponadto, dochodziło do starć między mormonami a innymi osadnikami, w tym do tzw. “Bitwy pod Crooked River” w październiku 1838 roku, która pogłębiła konflikt. Bitwa była starciem między mormonami a policją stanową Missouri, podczas którego zginęło kilku mormonów, a konflikt zaostrzył napięcia w regionie.
W tym samym roku gubernator Lilburn Boggs wydał słynne rozporządzenie Missouri Executive
Order 44, które nakazywało: „Mormonów należy usunąć ze stanu lub zniszczyć”. W 1839 roku poświęcono miejsce pod budowę świątyni w Far West, jednak nigdy nie rozpoczęto jej budowy. Plany utworzenia Syjonu, wynikające z proroczej wizji Smitha, zostały porzucone z powodu prześladowań i kolejnej migracji.
Uciekinierzy znaleźli schronienie w Illinois, gdzie założyli nowe osiedle nad brzegiem Missisipi, początkowo nazwane Commerce, które później przemianowali na Nauvoo. To właśnie stamtąd rozpoczęła się działalność misyjna, która obejmowała cały świat, w tym Europę. W Nauvoo wzniesiono kolejną świątynię – Świątynię Nauvoo, a miasto zyskało specjalny status, stając się de facto miastem-państwem z własną służbą porządkową – Legionem Nauvoo.
Mormońscy pionierzy przekraczający zamarzniętą rzekę Missisipi podczas zimowej ucieczki z Nauvoo w 1846 roku. Symbol wytrwałości Świętych w Dniach Ostatnich. Źródło: Wikipedia.
Po zniszczeniu przez członków Legionu Nauvoo maszyny drukarskiej należącej do krytykującej mormonów gazety „Nauvoo Expositor”, która oskarżała liderów Kościoła, w tym Josepha Smitha, o tajną poligamię, wybuchły agresywne reakcje mieszkańców okolicznych miejscowości. Doprowadziło to do zamordowania Josepha Smitha i jego brata Hyruma przez tłum w czerwcu 1844 roku. Po ich śmierci wybuchł spór o sukcesję, który doprowadził do powstania licznych odłamów Kościoła. Przywództwo nad główną grupą wiernych objął Brigham Young, najstarszy z tzw. apostołów. Większość innych frakcji zjednoczyła się później, od 1860 roku, w odnowionym Kościele Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich, który od 2001 roku nosi nazwę Społeczność Chrystusa i, nawiasem mówiąc, opiekuje się pierwszą mormońską świątynią zbudowaną w Kirtland w stanie Ohio.
Joseph Smith już wcześniej rozważał przeniesienie Kościoła do odległego, niezamieszkane miejsce poza granicami Stanów Zjednoczonych, aby uchronić wiernych przed dalszymi prześladowaniami. Jego następca, Brigham Young, zrealizował tę wizję, zmuszając niemal wszystkich wyznawców do opuszczenia Nauvoo i przeniesienia się do rejonu Słonego Jeziora w Górach Skalistych, który wówczas należał do Meksyku. W lipcu 1847 roku Mormoni założyli tam miasto, które dzisiaj nosi nazwę Salt Lake City – główną siedzibę Kościoła, która pozostaje nią do dziś.
Nowo zdobyte terytorium szybko zostało zasiedlone, a niedługo potem Kościół ponownie wysłał misjonarzy – przede wszystkim na wschód Stanów Zjednoczonych, do Kanady oraz Europy – by głosić swoje nauki. Kluczowym elementem tych nauk była idea „podróży do Syjonu”, czyli emigracji do nowo powstałego Stanu Deseret. Dynamiczna imigracja oraz wysoka dzietność sprawiły, że liczba ludności rosła w szybkim tempie. Ziemia była intensywnie zagospodarowywana, powstawały gospodarstwa, fabryki, kopalnie i huty – wszystko to z myślą o rozwoju wspólnoty i ku chwale Kościoła. Zarówno struktura gospodarcza, jak i prawna regionu, była w dużej mierze kształtowana przez Kościół Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich. Praktykowane potajemnie już za życia Josepha Smitha wielożeństwo, zostało w Utah upublicznione i otwarcie akceptowane. Do 1848 roku, kiedy podpisano traktat z Guadalupe Hidalgo kończący wojnę amerykańsko-meksykańską, region ten należał formalnie do Meksyku. Dzięki słabemu systemowi prawnemu i geograficznej izolacji Doliny Słonego Jeziora możliwe było niemal swobodne wdrażanie teokratycznego modelu państwa – Deseret. Po ustaleniu nowych granic na mocy traktatu, obszar ten znalazł się w granicach Stanów Zjednoczonych. Amerykańska legislacja – zwłaszcza pod wpływem Partii Republikańskiej – zaczęła domagać się zakazu poligamii, co doprowadziło do narastających napięć między Mormonami a władzami federalnymi. Kulminacją konfliktu była tzw. Wojna w Utah w 1857 roku, podczas której doszło m.in. do masakry w Mountain Meadows, dokonanej przez mormońską milicję.
Kwestia poligamii stała się jednym z głównych tematów amerykańskiej polityki wewnętrznej, obok sprawy niewolnictwa. Ustawy uznane przez przywódców Kościoła za niekonstytucyjne doprowadziły do masowych aresztowań wiernych i szerokich konfiskat majątku kościelnego – w tym ziemi i budynków sakralnych. Część rodzin poligamicznych, uciekając przed represjami, emigrowała do Meksyku lub Kanady. W 1890 roku, w obliczu presji ze strony władz federalnych, prezydent i prorok Kościoła Wilford Woodruff ogłosił tzw. Pierwszy Manifest, w którym zadeklarował, że Kościół rezygnuje z praktyki wielożeństwa. To właśnie ten gest otworzył drogę do uzyskania przez Utah statusu pełnoprawnego stanu USA w 1896 roku.
Jednak dopiero za rządów Josepha F. Smitha (1901–1918), bratanka Josepha Smitha, Kościół ostatecznie odciął się od poligamii, ogłaszając tzw. Drugie Manifesto. Mimo to, w tym okresie doszło do kolejnych rozłamów – powstały grupy fundamentalistyczne, które do dziś praktykują wielożeństwo poza strukturami głównego nurtu Kościoła.
Po uzyskaniu pełnego uznania prawnego i stabilizacji finansowej, a zwłaszcza po I wojnie światowej, Kościół zaczął aktywnie rozwijać swoją działalność na arenie międzynarodowej.
Wojna w Utah
W 1857 roku nowo wybrany prezydent James Buchanan zdecydował się wysłać dużą ekspedycję wojskową do Utah, obawiając się, że po podpisaniu pokoju z Meksykiem mormoni mogą próbować oddzielić się od Unii. Celem tej misji było przywrócenie kontroli rządu federalnego nad terytorium. Dla mormonów, którzy do tej pory doświadczali licznych prześladowań i wrogości ze strony władz, decyzja ta wywołała panikę oraz obawy o ich przyszłość. Przygotowali się do obrony, organizując milicję, budując fortyfikacje oraz gromadząc zapasy broni. Legion Nauvoo – milicja mormońska był oddziałem paramilitarnym służącym do ochrony społeczności.
Zamiast stawić czoła armii amerykańskiej w tradycyjnych walkach, mormoni przyjęli strategię osłabiania przeciwnika przez różne działania sabotażowe. Polegały one na podpalaniu traw, blokowaniu dróg, wykradaniu zapasów oraz innych działaniach mających na celu opóźnienie postępu amerykańskich wojsk w stronę Doliny Salt Lake. Taka taktyka miała na celu zmęczenie armii oraz zniechęcenie jej do dalszej ekspansji w głąb terytorium Utah.
Jednak najtragiczniejszym wydarzeniem wojny była masakra, która miała miejsce 11 września 1857 roku w Mountain Meadows. Grupa osadników z Arkansas, podróżujących do Kalifornii, została otoczona przez mormonów, a następnie zamordowana. Zginęło co najmniej 120 osób, w tym kobiety i dzieci. Początkowo mormoni próbowali obarczyć winą rdzennych Amerykanów, jednak późniejsze śledztwa wykazały, że odpowiedzialność za tę brutalną zbrodnię ponosiła ich własna milicja.
Motywy stojące za masakrą nie zostały jednoznacznie wyjaśnione, a spekulacje dotyczące przyczyn są liczne. Wiele hipotez sugeruje, że mogła to być reakcja na rosnącą liczbę „gentili” – osób nie będących mormonami, które przejeżdżały przez terytorium Utah. Istnieje również przypuszczenie, że mormoni szukali zemsty za wcześniejsze napaści na ich wspólnotę. Bez względu na powody, to tragiczne wydarzenie miało ogromny wpływ na reputację mormonów i stało się symbolem brutalności, która charakteryzowała cały konflikt.
Po serii takich incydentów, jak również narastających napięciach, obie strony konfliktu dążyły do zakończenia walk poprzez negocjacje. Rozmowy pomiędzy przedstawicielami rządu Stanów Zjednoczonych i liderami mormonów doprowadziły do porozumienia, które obejmowało pełną amnestię dla mormonów, pod warunkiem, że zaakceptują władzę federalną. Zgodnie z umową Brigham Young, który pełnił funkcję gubernatora Utah, został zastąpiony przez Alfreda Cumminga, a armia amerykańska mogła wkroczyć na terytorium Utah, aby przywrócić porządek.
Wojna w Utah, mimo braku wielkich starć zbrojnych, stanowiła istotny epizod w historii Stanów Zjednoczonych. Konflikt ten ujawnił problemy związane z administrowaniem terytoriami zamieszkałymi przez społeczności o odmiennych przekonaniach religijnych. Choć nie przyniósł jednoznacznego zwycięstwa żadnej ze stron, jego skutki miały długofalowy charakter.
Organizacja Kościoła LDS
Organizacja Kościoła LDS opata jest na jasno określonej hierarchii, przy jednoczesnej zdolności do elastycznego dostosowywania się do warunków miejsca i czasu. Funkcji kościelnych nie obejmuje się z własnej inicjatywy – każda z nich powierzana jest w drodze powołania. Zgodnie z nauczaniem przywódców Kościoła, decyzje te podejmowane są na podstawie osobistego objawienia otrzymywanego przez osoby posiadające do tego duchowy autorytet.
Powołania mają zazwyczaj charakter tymczasowy, z wyjątkiem proroka – najwyższego przywódcy Kościoła – oraz apostołów, którzy pełnią swoje funkcje dożywotnio. Członkowie Kościoła często przechodzą przez różne etapy służby – od lokalnej, przez regionalną, po powrót do działalności w najbliższej wspólnocie. To ciągłe zaangażowanie buduje silne więzi i poczucie odpowiedzialności.
Kobiety, choć nie otrzymują święceń kapłańskich, pełnią nie mniej istotną rolę w strukturze Kościoła. Sprawują funkcje kierownicze na wszystkich poziomach w ramach Organizacji Pomocy Kobiet (FHV), a także w innych instytucjach wspierających rozwój duchowy i organizacyjny Kościoła. Ich wpływ i zaangażowanie są integralną częścią jego codziennego funkcjonowania.
Członkowie Kościoła są zobowiązani do całkowitego powstrzymania się od spożywania alkoholu, tytoniu, kawy, czarnej herbaty oraz stosowania narkotyków. Zgodnie z zasadą znaną jako „Słowo Mądrości”, promowany jest również zdrowy styl życia i zrównoważone odżywianie. Kościół zdecydowanie odrzuca tatuaże i kolczykowanie ciała – z wyjątkiem kolczyków w uszach u kobiet – ponieważ ciało uznawane jest za świątynię ducha, którą należy utrzymywać w czystości i szacunku.
Pomimo kontrowersji i trudności przez inne religie w zrozumieniu Księgi Mormona, członkowie Kościoła Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich pozostają przykładem głębokiej religijności, silnej wspólnoty i życia opartego na wartościach ewangelicznych. Na całym świecie prowadzą rozbudowaną działalność charytatywną – od pomocy humanitarnej po programy samopomocy i magazyny żywności dla potrzebujących. Równie mocno akcentują znaczenie edukacji, rozwijając zarówno nauczanie religijne, jak i świeckie, m.in. poprzez prestiżowe uczelnie, takie jak Brigham Young University.
Misjonarze na Mazurach
Zełwągi to wieś, której korzenie sięgają XVII wieku. Pierwsze wzmianki o miejscowości datują się na 1647 rok, a wcześniejsze dokumenty z 1640 roku potwierdzają jej istnienie. Położenie wsi pomiędzy jeziorami Głębokim, Płocicznym i Inulcem sprawiało, że była atrakcyjna zarówno dla rolników, jak i turystów. Choć Zełwągi były znane lokalnie, ich historia zyskała szerszy rozgłos dopiero na początku XX wieku.
W 1922 roku Fritz Fischer, mieszkaniec Zełwąg, przystąpił do Kościoła Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich, znanego szerzej jako Kościół Mormoński, podczas podróży do Berlina. Po powrocie do wsi rozpoczął głoszenie mormońskich nauk, co doprowadziło do nawrócenia ponad 100 mieszkańców. Wkrótce, w 1928 roku, powstała pierwsza kaplica mormońska na Mazurach, stanowią unikatową budowlę w centralnej Europie. W wyniku działalności Fischera, do 1939 roku mormonami stała się ponad połowa mieszkańców wsi – 157 osób.
II wojna światowa przyniosła Zełwągom trudne czasy. W wyniku działań wojennych oraz zmieniającej się sytuacji politycznej, wielu mieszkańców zostało zmuszonych do opuszczenia swoich domów. Po zakończeniu konfliktu i przesunięciu granic, mormoni z Zełwąg stali się jedną z grup, która musiała emigrować. Wraz z ich odejściem, miejscowa kaplica zaczęła popadać w ruinę. Niemniej jednak, do końca lat 40. XX wieku nabożeństwa wciąż były odprawiane, mimo rosnącej presji ze strony komunistycznych władz, które utrudniały religijną działalność mormonów. Władze PRL były nieprzychylne wobec „amerykańskiej sekty”.
W 1947 roku władze PRL wprowadziły zakaz odprawiania nabożeństw w języku niemieckim, co dotknęło społeczność mormońską, w której wielu członków nie znało dobrze języka polskiego. Aby kontynuować swoje praktyki, musieli nauczyć się nowego języka, a nabożeństwa zaczęły odbywać się po polsku. Jednak represje ze strony władzy nie ustępowały. Zmiany te, oprócz trudności językowych, prowadziły także do napięć z lokalną ludnością, co pogłębiało już i tak napiętą sytuację. Wierni przyjeżdżali na nabożeństwa z różnych regionów Polski, w tym z Warszawy, Śląska oraz Pomorza, pokonując długie odległości, by uczestniczyć w duchowych uroczystościach.
Ostatecznie, po 1971 roku wspólnota mormońska zniknęła z Zełwąg. Jednak jej obecność pozostawiła ślad w pamięci mieszkańców. Współczesne pokolenia nadal wspominają tradycje i obrzędy, które przez wiele lat były istotną częścią życia społecznego i religijnego w tej mazurskiej wsi. Choć mormoni opuścili Zełwągi, Kościół nadal angażuje się w pomoc lokalnej społeczności, organizując akcje charytatywne oraz wydarzenia kulturalne, które pozwalają utrzymać pamięć o ich dziedzictwie.
Kaplica, która przetrwała do dziś jako miejsce modlitwy, została przejęta przez władze lokalne. Początkowo planowano przekształcić ją w salę gimnastyczną, a przez kilka lat pełniła funkcję magazynu zbożowego. Wkrótce potem budynek przekazano Kościołowi rzymskokatolickiemu, gdzie do dziś służy jako miejsce modlitwy dla miejscowych wiernych. W kaplicy zachowało się oryginalne wyposażenie z czasów mormońskich, takie jak płaskorzeźba Chrystusa Dobrego Pasterza, kilka obrazów oraz fragmenty organów – stanowiące nieocenione świadectwo jej bogatej historii.
